ايسنا/ يک ويروس شناس با اشاره به آنچه در مورد وجود دو نوع خفيف و قوي در کوييد ۱۹ مطرح شده است، تصريح کرد: برخي افراد با برداشت اشتباهي که از يک مقاله چيني در مورد کوييد ۱۹ داشته اند اين باور را در بين عموم اشاعه دادهاند که اين ويروس دو سويه متفاوت دارد که يک سويه آن باعث يک بيماري خفيف و يک سويه آن باعث نوع حاد بيماري مي شود، در حالي که چنين چيزي از نظر علمي تاييد نشده و ممکن است انتشار غلط آن در بين مردم جامعه باعث حساسيت زدايي نسبت به مراقبت هاي بهداشتي شود.
دکتر مريم واعظ جلالي عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي با تاکيد بر اينکه افراد نبايد خارج از حيطه تخصصي خود اظهار نظر کنند، يادآور شد: اين اظهار نظرها تبديل به شايعه شده و اين شايعات به تدريج براي جامعه يک حقيقت علمي ميشوند و آن زمان ديگر نميتوان آنها را کنترل کرد.
وي توضيح داد: برخي فکر ميکنند تنها کساني در بيمارستانها بستري ميشوند که نوع حاد ويروس را گرفته و خطري باقي مردم را تهديد نميکند در حاليکه منبع اين اخبار به مطالعهاي در چين بر ميگردد که در آن محققان ۱۰۳ ويروس کوييد ۱۹ را از نظر ژنتيکي بررسي و در آن چند جهش را مشخص و بر اساس اين جهشها ويروس را به دو دسته تقسيم کردهاند.
عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي ادامه داد: در اين مطالعه قيد شده که ۷۰ درصد ويروسهايي که بررسي کردهاند سويه "ال" دارد، يعني از آن نوعي است که ميتواند از انساني به انسان ديگر منتقل شود و ۳۰ درصد سويه "اس" دارد و از آن نوعي است که مستقيما از منشا حيواني وارد بدن انسان شده است.
مقاله نامعتبري که جدي گرفته شد
وي افزود: در اين مطالعه خطاي علمي رخ داده است، زيرا عليرغم اينکه به طور انتخابي ۷۰ درصد ويروسهاي بررسي شده از نوع ال بوده، اين طور نتيجه گيري کرده اند که نوع ال که نوع خفيفتر است در حال شيوع و گسترش است و به همين خاطر نبايد در مورد اين بيماري زياد نگران بود.
به گزارش روابط عمومي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي، دکتر واعظ جلالي تصريح کرد: محققاني از انگلستان از سايت ژورنالي که اين مقاله را منتشر کرده درخواست کردهاند که اين مقاله را از دسترس خارج کند زيرا اشتباه بسيار فاحشي در آن رخ داده است.
وي توضيح داد: ويروسهايي که ماده ژنتيکي آن ها شبيه به کروناست، توانمندي تغيير دارند زيرا ميخواهند مانند تمام موجودات زنده در طبيعت پايدار بمانند و بايد براي اين پايداري خود را مطابق با طبيعت تغيير دهند.
تغييرات پي در پي؛ تاکتيک ويروسها براي بقا
اين عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي افزود: زماني که زندگي ميزبان ويروس کوييد ۱۹ يعني خفاش تهديد شد، اين ويروس مجبور شد براي ادامه بقاي خود آنقدر تغيير کند تا ميزبان جديدي مانند انسان را براي ادامه حيات خود انتخاب کند. تغييرات ويروس ها به دو دسته تقسيم مي شود، اين تغييرات يا به نفع ويروس و يا به ضرر آن است، ويروس نميتوند تصميم بگيرد که دقيقا يک جايگاه خاص را در خود تغيير دهد، بنابر اين بايد اول اين تغيير را در خود ايجاد کند تا نتيجه بگيرد اين تغيير چه دستاوردي دارد.
وي با بيان اينکه در اين تغييرات يک مکانيسم انتخابي رخ ميدهد، توضيح داد: يعني ويروسهايي که تغييرات بهتري انجام داده اند سالها در طبيعت باقي ميمانند و ويروس هايي که تغييرات بدي کرده اند ممکن است نابود شوند.
اين ويروس شناس با بيان اينکه از تغييرات ويروس ها براي توليد واکسن نيز استفاده مي شود، گفت: براي مثال واکسن سرخجه و سرخک ويروسي است که تغييرات آن را ضعيف کرده است. دسته بندي اين تغييرات بر اساس يک مطالعه کوچک ۱۰۳ موردي و پيش بيني الگوي آن مکانيسم درستي نيست زيرا در حال حاضر با اطلاعات موجود چنين پيش بيني امکان پذير نيست.
دکتر واعظ جلالي تاکيد کرد: دسته بندي ويروس کوييد ۱۹ به دو سويه اس و ال يعني خفيف و ضعيف يک شايعه بي اساس است و محققان بر اين باورند که ممکن است در حال حاضر مقالاتي منتشر شود که به خاطر اضطرار در شرايط فعلي بدون طي کردن مراحل داوري و اعتبار سنجي وارد فضاي علمي شود.
عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي تاکيد کرد: اظهار نظرهايي که در مورد شيوع بيشتر نوع خفيف کوييد ۱۹ انجام مي شود از نظر مجامع علمي قابل قبول نيست.
عدم بررسي علائم باليني بيماران؛ اشتباهي ديگر در مقاله چيني
وي تاکيد کرد: در اين مقاله چيني وضعيت باليني بيماراني که ويروس آن ها مورد مطالعه قرار گرفته، بررسي نشده است و مشخص نيست که آيا فردي که دچار سويه خفيف اين ويروس شده دچار علائم و بيماري خفيفي هم شده است يا خير. ويروس تصادفا دچار جهش مي شود و اين جهش ها در طبيعت انتخاب مي شوند و بر اساس الگوهاي بيماري هاي ويروسي ديگر که همه گير شده اند، انتظار داريم که ويروس در بدن افراد مختلف تغيير کند.
ويروس چه زماني خاموش مي شود؟
دکتر واعظ جلالي ادامه داد: ويروس قصد ندارد تمام ميزبان هاي خود را از بين ببرد زيرا در اين صورت در نهايت خودش هم از بين مي رود و ما بر اساس هوشمندي که از ويروس ها سراغ داريم پيشبيني ميکنيم ويروس آنقدر تغيير ميکند تا در نهايت بتواند به يک هم زيستي مسالمت آميز برسد.
وي اضافه کرد: اين اتفاق زماني رخ مي دهد که سابقه برخورد با اين ويروس در جامعه ايجاد مي شود و پاسخ ايمني در بدن افراد به وجود مي آيد و تعداد افرادي که در جامعه با ويروس برخورد مي کنند زياد شده و در آن زمان همه گيري خاموش مي شود.
وي با اشاره به تجربه شيوع سارس در سال ۲۰۰۳ گفت: براي مثال سارس همچنان وجود دارد اما ديگر نمي تواند همه گيري ايجاد کند و گزارشي از شيوع جدي آن ديده نمي شود.
اين متخصص با بيان اينکه در حال حاضر ده ها کشور در جهان به اين ويروس آلوده شده اند، گفت: اکنون در اوج اين اپيدمي هستيم و انتظار داريم که اين ويروس انقدر تغيير پيدا کند که در نهايت نه شدت همه گيري اوليه را داشته باشد و نه از بين برود.
کوييد ۱۹ باز هم برميگردد؟
دکتر واعظ جلالي با بيان اينکه در سالهاي آينده هم بروز بيماري کوييد ۱۹ دور از انتظار نيست، افزود: اما در آن زمان بيماري کوييد ۱۹ با بيماري فعلي تفاوت خواهد داشت و محققان بر اساس اپيدميولوژي ملکولي ويروس بايد بررسي کنند که تکامل ويروس چگونه خواهد بود.
وي تاکيد کرد: نمي توان بر اساس رفتار فعلي ويروس انتظار داشت که خود به خود حذف شود، در مقاله چيني مذکور، پيش بيني شده که ويروس خود به خود حذف مي شود در حالي که اين طور نيست و ويروس براي پايداري خود را تغيير مي دهد.
کشف واکسن؛ تنها راه ريشه کني کوييد ۱۹
اين ويروس شناس با بيان اينکه با مداخلات انساني مانند توليد واکسن مي توان ويروس را حذف کرد، توضيح داد: براي مثال ويروس آبله به طور کلي ريشه کن شده است اما اين اتفاق با واکسن رخ داده است.
تبار کوييد ۱۹ را بشناسيد
خانواده کرونا ويروسها شامل گروهي از ويروسها مي شوند که توانايي ايجاد بيماري را در انسانها و حيوانها دارند و عامل تعدادي از سرماخوردگيهاي هرساله ما نيز تعدادي از همين کرونا ويروس ها هستند. کرونا ويروسها ميتوانند دستههاي مختلفي از جانوران از جمله انسانها را در طبيعت آلوده کنند و گروه هاي مختلفي از جانوران وحشي و اهلي در معرض آلودگي با کرونا ويروس ها قرار دارند.
اين ويروس شناس با بيان اينکه کرونا ويروس جديد که اول به عنوان کرونا ويروس ووهان شناخته شد، بعد کوييد ۲۰۱۹ ناميده شد، گفت: اين ويروس هفتمين عضو از اعضاي خانواده کروناست که مي تواند انسان را آلوده کند.
دکتر واعظ جلالي افزود: در خانواده کروناويروس هايي مانند ويروس ۲۲۹E و ياOC۴۳ به عنوان ويروسهاي ايجاد کننده سرماخوردگي شناخته شدند و به تدريج با ورود ويروسي مانند سارس که عامل بيماري حاد دستگاه تنفسي است و ويروس مرس که به عنوان عامل بيماري حاد دستگاه تنفسي در خاورميانه شناخته شده، تعداد ويروس هايي از اين خانواده که ميتوانستند انسان را آلوده کنند زياد شد و در حال حاضر کوييد ۲۰۱۹ به عنوان ويروسي که توانايي انتقال انسان به انسان را پيدا کرده وارد جامعه بشري شده است و توانسته آلودگي فراگيري را ايجاد کند.
عضوهيئت علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي ادامه داد: خانواده کرونا ويروس ها، ويروس هايي را در برميگيرند که در زير ميکروسکوپ الکتروني در اطرافشان تاجهايي ديده ميشود و ترجمه لغوي اين تاج ها کرونا ناميده مي شود.
وي با بيان اينکه سايز اين ويروس ها بزرگ است، توضيح داد: اين ويروس ها علاوه بر سايز بزرگ، ظرفيت ژنتيکي بالايي دارند و اميدهاي زيادي وجود دارد که بتوانيم در کرونا ويروسها دستورزي هاي ژنتيکي انجام دهيم تا بتوانيم از آن ها براي درمان به عنوان حامل هاي دارو استفاده کنيم.
نسبت خانوادگي ويروسها چگونه تشخيص داده ميشود؟
عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي افزود: در ويروسشناسي براي قرار دادن ويروسها در يک خانواده معيارهايي مانند نوع بيماريهاي ايجاد شده، راه انتقال، شکل ويروس و شباهت در پاسخ ايمني وجود دارد و يکي از راه هاي بسيار مناسب براي قرار دادن ويروس ها در يک خانواده تقسيم بندي بر اساس ژنتيک است و ويروس هايي که از نظر ژنتيکي تا حد مشخصي به يکديگر شباهت دارند در يک خانواده قرار مي گيرند.
نزديکترين اقوام کوييد ۱۹ را بشناسيد
دکتر واعظ درباره اينکه کوييد ۱۹ با کدام يک از ويروس ها مشتر ک است توضيح داد: در اين خانواده ويروسي مانند سارس وجود دارد که توانسته عامل عفونت حاد دستگاه تنفسي باشد و در افراد با سن بالا ريسک مرگ ۵۰ درصدي را ايجاد کرده است، بنابراين کوييد ۱۹ از نظر علائم بيشترين شباهت را با سارس داشته است.
اين ويروس شناس با اشاره به وجود آمادگي ذهني براي رويارويي با کوييد ۱۹ در پي شيوع سارس و مرس در سالهاي گذشته، تصريح کرد: مقايسه اين ويروس کروناي جديد با سارس نشان مي دهد که اين دو ويروس حدودا ۸۰ درصد به يکديگر شباهت دارند و شباهت اين ها با ويروس هايي که از حيوانات جدا مي شوند نيز بسيار زياد است، يعني اين ويروس جديد از نظر ژنتيکي هم به سارس شباهت دارد و هم به ويروسي که از خفاش جدا شده است.
پاي کوييد ۱۹ چگونه به زندگي انسان ها باز شد؟
وي درباره مخزن و ميزبان اين ويروس توضيح داد: اين ويروس در آغاز در استان ووهان چين و بازار ماهي فروش ها گزارش شد و در اين بازار افرادي تردد مي کردند که مبتلا به ذات الريه شده و هيچ علت مشخصي براي ذات الريه آن ها به دست نيامده بود و ويژگي مشترک تمام اين افراد از نظرمدل زندگي، تردد در آن بازار بود. به نظر مي رسد که اين ويروس اولين بار توانسته است با جهش ژنتيکي از ميزباني که در طبيعت داشته و احتمالا اين ميزبان خفاش و يا مورچه خوار فلسدار بوده است، در بدن انسان تکثير پيدا کند و آلودگي ايجاد کند.
اين ويروس شناس با بيان اينکه اين ويروس علاوه بر ورود به بدن انسان، توانسته در بدن انسانها زندگي و عفونت ايجاد کند، درباره ساختار اين ويروس از نظر ماندگاري در محيط توضيح داد: تا کنون تحقيقات خيلي کمي در مورد کوييد ۱۹ انجام شده است اما سابقه تحقيقات روي سارس و مرس وجود دارد بنابر اين پاسخ به اين سوال مبني بر مطالعاتي است که روي پايداري ويروس سارس و مرس بر روي سطوح مختلف انجام شده است.
حفظ چهره؛ مهمترين هنر ويروس ها براي پايداري در محيط
وي با بيان اينکه ويروسها خارج از سلول زنده توانايي تکثير ندارند و تنها هنري که براي پايداري ميتوانند از خود نشان دهند حفظ شکل و قيافه اصلي آنهاست، ادامه داد: علت توانمندي ويروس براي باقي ماندن بر سطوح اين است که ويروس در سطح خود ملکولهايي مانند يک کليد دارد و بر سطح سلولهاي بدن ما که قرار است ويروس در آنها تکثير پيدا کند ملکولهايي شبيه به کليد وجود دارد و اگر اتصال قفل و کليد اتفاق بيفتد ويروس ميتواند در سلول تکثير پيدا کند و رطوبت و سرما باعث ميشود که ويروس شکل اصلي خود را در محيط حفظ کند.
اين عضو هيئت علمي افزود: در گرما شکل اين کليد عوض مي شود و اگر مدت زيادي خارج از سلول باقي بماند به علت تغيير شکل توانايي حيات در سلول زنده را از دست ميدهد و ويروسها نميتوانند هميشه پايدار باقي بمانند و براي پايداري احتياج دارند که در محيط مناسب قرار بگيرند زيرا در غير اين صورت بعد از مدتي غيرفعال مي شوند.
دکتر واعظ جلالي با بيان اينکه براي غيرفعال کردن ويروس نبايد به دنبال روش خاصي گشت، گفت: ميتوان با پختن يک ماده غذايي آلوده و يا جوشاندن آب آلوده به ويروس، ويروس را غيرفعال کرد زيرا پروتئين سطح ويروس غيرفعال شده و کليد خود را از دست مي دهد.
اين ويروس شناس ادامه داد: پايداري ويروسها بر روي سطوح از چند ساعت تا چند روز است و بر اساس ويژگي هاي غشايي خود ميزان پايداري آن ها متفاوت است.
کليد ويروس را چگونه غيرفعال کنيم؟
وي با بيان اينکه ويروسهايي که پوشش دارند از جمله هپاتيت نوع بي، سي، اچ آي وي، کرونا ويروس و عامل تبخال، نسبت به شرايط محيطي حساس ترند ، افزود: از آنجاکه پوشش اين ويروسها از نوع چربي است حلال چربي مي تواند آن ها را غيرفعال کند و استفاده از حلال هاي چربي مانند صابون مي تواند کليد را از ويروس بگيرد.
دکتر واعظ جلالي ادامه داد: تحقيقات نشان داده اين ويروس ها به علت پوشش در محيط پايداري ندارند و اين نوع ويروس هاي پوشش دار تنها از چند ساعت تا پنج روز مي توانند شکل اصلي خود را در محيط حفظ کنند. البته تحقيقات در مورد پايداري ويروس ها بر روي سطوح مختلف نشان داده است که کرونا ويروس ها بر روي کاغذ حدود چهار ساعت زنده مي ماند زيرا کاغذ رطوبت را مي گيرد و ويروس را غير فعال مي کند.
دکتر واعظ جلالي با بيان اينکه اين نوع ويروس بر روي دستکش جراحي نيز بعد از چند ساعت غير فعال مي شود يادآور شد: اما ويروس کرونا بر روي سطح فلز پايداري بيشتري دارد.
آيا نقره خاصيت ضد ويروسي دارد؟
عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي با بيان اينکه فلزاتي مانند نقره تنها در صورتي ميتوانند ويروس را جذب کنند که فعال باشند تا يون هاي آنان ويروس را جذب کند، تصريح کرد: نقرهاي که در ساختار ظرف و سطوح استفاده شده است چنين خاصيتي ندارد و تنها نقره اي چنين خاصيتي دارد که در محيط آزمايشگاهي با آن کار انجام مي شود.
وي با بيان اينکه ويروس بر روي سطح فلزي ميتواند تا پنج روز زنده بماند گفت: تحقيقات خيلي زيادي در مورد پايداري ويروس کرونا بر روي پارچه انجام نشده است اما بر روي پلاستيک مي تواند تا چند روز باقي بماند و بنابر اين لازم است براي جلوگيري از ابتلا به ويروس در مورد پارچه هم احتياط شود.
عضو هيئت علمي دانشگاه وجود ويروس اي نوپديد را يکي از معضلات قرن فعلي عنوان کرد و گفت: با توجه به اينکه ۷۰ درصد ويروس هاي نوپديد منشا حيواني دارند، بايد به اين مسئله توجه کنيم که اهميت به طبيعت بسيار ضروري است و مسئله محيط زيست نبايد يک موضوع حاشيه اي در نظر گرفته شود.
ويروس هاي نوپديد؛ انتقام طبيعت از بشر!
اين ويروس شناس تاکيد کرد: يکي از مسائل مهم در مورد ويروس هاي نوپديد تغيير سبک زندگي انسان هاست زيرا انسان ها هر روز بيشتر از روز قبل در طبيعت دخالت کرده اند و اکوسيستم هاي طبيعت را به خاطر منافع دستکاري کرده و سطح تماس خود را با آن ها افزايش داده اند در نتيجه ويروس ها که موجودات هوشمندي هستند تغيير کرده و توانسته اند ميزبان هاي جديدي براي خود پيدا کنند.
وي ادامه داد: زماني که ميزبان هاي جانوري از ويروس ها گرفته شوند ويروس ها مجبور اند براي پايداري در محيط خود را تغيير دهند.
اين ويروس شناس با بيان اينکه برخي از اين تغييرات به ضرر ويروس و برخي از آن ها به نفع ويروس است يادآور شد: به همين خاطر اين ويروس کروناي جديد با جهش توانسته از خفاش و يا مورچه خوار به انسان برسد. در مورد حيوانات خانگي بايد آسوده خاطر بود زيرا حيوانات خانگي معاينه پزشکي مي شوند و وارد طبيعت نمي شوند اما از آنجايي که کرونا ويروسها ميتوانند حيواناتي مانند اسب را نيز آلوده کنند بنابراين بهتر است که منتظر تحقيقات بيشتر بر روي اين موضوع بمانيم.
آيا حيوانات خانگي مي توانند ميزبان کوييد ۱۹ باشند؟
وي با بيان اينکه احتمال آلودگي حيوان خانگي مانند گربه به کوييد ۱۹ خيلي ضعيف است، گفت: نبايد نگران آلودگي گربه به اين ويروس باشيم زيرا آلودگي به اين ويروس مشروط بر آن است که کوييد ۱۹ در مدت زمان کوتاهي آنقدر تغيير کند که بتواند ميزبان خود را تغيير داده و آن را آلوده کند که اين مسئله اين تغيير نيازمند سالها زمان است.
پيش بيني دانشمندان در مورد ظهور کوييد ۱۹!
دکتر واعظ جلالي با اشاره به برخي مقالات علمي که در سال ۲۰۱۳ در مورد کرونا ويروس ها منتشر شده است توضيح داد: در اين مقالات اشاره شده است که ويروسي مشابه کوييد ۱۹ از خفاش جدا شده است و با توجه به خصوصيات ژنتيکي که دارد توانايي انتقال به انسان ها را هم دارد.
همه اعضاي يک پيکريم...
وي تاکيد کرد: اين مسئله مويد آن است که نبايد نسبت به طبيعت بي تفاوت بود زيرا زندگي همه انسان ها وابسته به يکديگر است و در حال حاضر به خاطر حجم بي شمار سفرهايي که روي کره زمين انجام مي شود اندازه زمين کوچک شده و به همين خاطر مي توان در مدت کوتاهي ويروس ها را بر روي کره زمين جا به جا کرد.
منتظر بيماري هاي ويروسي جديد باشيم!
وي با هشدار نسبت به احتمال جابه جايي ويروس هايي که در بدن بندپايان وجود دارد و مي توانند با بارهايي که در سفرها جابه جا مي شود از محيطي به محيط ديگر انتقال يابند،گفت: با توجه به اتفاقاتي که در دوره کنوني رخ مي دهد با ويروس هاي نوپديد زيادي رو به رو خواهيم شد.
اين ويروس شناس افزود: از سال ۲۰۰۹ تا کنون سازمان بهداشت جهاني شش بار نسبت به بيماري هاي ويروسي و نوپديد هشدار داده است و اپيدمي بيماري هايي مانند ابولا، سارس و کوييد ۱۹ نشانگر حائز اهميت بودن توجه به بيماري هاي ويروسي است.
عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي با تاکيد بر ضرورت توجه بيشتر به مبحث ويروس شناسي و تحقيقات در اين زمينه، يادآور شد: با توجه به اينکه از سال ۲۰۰۹ تا کنون شش تذکر سازمان جهاني بهداشت در مورد بيماري هاي ويروسي بوده است، اگر مراکز تحقيقاتي بيشتري با تجهيزات کافي در حوزه ويروس شناسي فعاليت کرده، همکاري متخصصان اين حوزه در کشور با سازمان جهاني بهداشت توسعه يافته و با توجه به توان محققان و دانشگاهيان امکانات لازم براي تشخيص ويروس هاي نوپديد فراهم شود، مي توان با آمادگي بيشتري در برابر اين بيماري ها اقدام کرد.
بازار